ΔΙΑΤΡΟΦΟΓΕΝΕΤΙΚΗ

Σκοπός Μαθήματος

Ο σκοπός του μαθήματος είναι να παρουσιάσει τη σημασία της διατροφογενετικής στην υγεία του ανθρώπου και συγκεκριμένα την αλληλεπίδραση της διατροφής με το γονιδίωμα.

Οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή με τα νέα δεδομένα από την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και θα κατανοήσουν την επίδραση διατροφικών συστατικών στη γονιδιακή έκφραση καθώς και τη σχέση της διατροφής με τα γονίδια και τις ασθένειες του ανθρώπου. Ο απώτερος στόχος είναι να δοθούν γνώσεις και να αποκτηθούν δεξιότητες που θα επιτρέψουν στους φοιτητές να δημιουργήσουν εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής και τρόπου ζωής για την πρόληψη των κοινών, πολυπαραγοντικών ασθενειών.

Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα μάθουν να περιγράφουν τις βασικές αρχές της διατροφογενετικής και της διατροφογενωμικής, θα γνωρίζουν την αλληλεπίδραση του τρόπου ζωής και της διατροφής με τη γονιδιακή έκφραση, θα μπορούν να περιγράφουν το ρόλο συγκεκριμένων διατροφικών συστατικών (π.χ. ιχνοστοιχεία, βιταμίνες, μέταλλα) στη γονιδιακή ρύθμιση και στη γενετική έκφραση, θα γνωρίζουν τις βασικές τεχνικές και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται στη διατροφογενετική και στη μελέτη των γονιδιακών αλλαγών, θα μπορούν να εκτιμούν τη γενετική προδιάθεση για διατροφο-εξαρτώμενες ασθένειες με τη βοήθεια γενετικών δεικτών, θα έχουν αποκτήσει το θεωρητικό υπόβαθρο για τη διαμόρφωση εξατομικευμένων διατροφικών παρεμβάσεων, θα έχουν ενημερωθεί για τις νομικές και τις κοινωνικές επιπτώσεις από την εφαρμογή της διατροφογενετικής καθώς και για τις προοπτικές έρευνας σε αυτόν το τομέα.

Γενικές ικανότητες

– Αναζήτηση και σύνθεση πληροφοριών για τη συγγραφή ατομικής εργασίας
– Ανάπτυξη κριτικής και συνδυαστικής σκέψης
– Διεπιστημονική μελέτη συγγραμμάτων και εργασιών
– Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας

Περιεχόμενο Μαθήματος

Μοριακοί μηχανισμοί αλληλεπίδρασης γονιδίων και θρεπτικών συστατικών: Διατροφογενετική και διατροφογενωμική: Αναλυτική περιγραφή και σύγκριση των δύο εννοιών-κλάδων της διατροφικής γονιδιωματικής. Μοριακοί μηχανισμοί δράσης διατροφικών συστατικών στην έκφραση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Αλληλεπίδραση τρόπου ζωής, διατροφής και γονιδιώματος για μια καλύτερη υγεία.

Αντίκτυπος μεταβολών των γονιδίων: Επίδραση των μεταβολών των γονιδίων στον τρόπο ζωής και διατροφής καθώς και στην ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων. Πολυμορφικά γονίδια με διατροφογενετικές επιπτώσεις (MTHFR, γονίδια που επηρεάζουν τα επίπεδα χοληστερόλης, ινσουλίνης και την απορρόφηση Ca+2).

Eξατομικευμένη διατροφή Ι: Διαμόρφωση διατροφικών συστάσεων ανάλογα με το γενετικό υπόβαθρο Χημειοπροφύλαξη μέσω διατροφικών συστατικών. Παραδείγματα μελετών για καρκίνο, φαινυλκετονουρία, δυσανεξία στη λακτόζη και στη γλουτένη, ανάγκη σε αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Διατροφή και έκφραση λιποκυτταρικών γονιδίων.

Eξατομικευμένη διατροφή ΙΙ: Διαμόρφωση διατροφικών συστάσεων και επιγενετική. Επίδραση του υποσιτισμού και συγκεκριμένων διατροφικών συστατικών στην έκφραση γονιδίων (Διαιτητικός ψευδάργυρος, σίδηρος, σελήνιο, βιταμίνη Α και D, ω-3 λιπαρά οξέα,πολυφαινόλες, αλκοόλ, καφεΐνη). Διατροφική επιγενετική και πρόληψη παιδικών ασθενειών.

Νομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της διατροφογενετικής - Προοπτικές έρευνας: Η χρήση της πρωτεομικής στην ταυτοποίηση βιοενεργών  μορίων στα τρόφιμα. Εμπορική πλευρά της διατροφογενετικής στην εφαρμογή εξατομικευμένων διατροφικών παρεμβάσεων. Νομικό πλαίσιο που ισχύει για τη διατροφογενετική στην Ελλάδα και στην ΕΕ. Αξιολόγηση των ερευνητικών τάσεων σε αυτόν το τομέα. Παρουσίαση εργασιών: Παρουσίαση των καλύτερων εργασιών.

Εκπαιδευτική επίσκεψη: Εκπαιδευτική επίσκεψη σε Εργαστήριο Γενετικής.

Τρόπος Παράδοσης

Πρόσωπο με πρόσωπο

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Χρήση ηλεκτρονικών μέσων διδασκαλίας.
Χρήση διαδικτύου (e-class).

Οργάνωση Διδασκαλίας

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις	39
Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας	13
Συγγραφή εργασιών	26
Μη καθοδηγούμενη μελέτη	39
Συμμετοχή σε εξετάσεις	3
Σύνολο	120

Αξιολόγηση Φοιτητών

Γραπτή εξέταση σε θέματα διαβαθμισμένης δυσκολίας, που περιλαμβάνουν:
1. αυστηρά τυποποιημένες ερωτήσεις, όπως:
• ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών,
• ακροστοιχίδες αντιστοίχησης,
• ερωτήσεις σωστού-λάθους και
• συμπλήρωση κενών, εντοπισμού και διόρθωσης λάθους.
2. ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης.

Συνιστώμενη βιβλιογραφία