ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

Σκοπός Μαθήματος

Το μάθημα παρέχει γνώσεις για τις έννοιες της επιδημιολογίας και της επιδημιολογίας διατροφής, την ιστορική διαδρομή τους, τον τρόπο αξιολόγησης των διατροφικών μελετών και τα είδη τους, το σχεδιασμό ερευνητικών υποθέσεων και διατροφικών μελετών, τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στις διατροφικές μελέτες, τα σφάλματα στη διατροφική έρευνα, και την πυραμίδα τεκμηρίωσης των ερευνητικών δεδομένων, χρησιμοποιώντας πάντα παραδείγματα από γνωστές διατροφικές μελέτες και πραγματικά περιστατικά.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:
• αντιλαμβάνεται την έννοια της επιδημιολογίας και της διατροφικής επιδημιολογίας
• αντιλαμβάνεται τους περιορισμούς των διατροφικών μελετών
• μπορεί να αξιολογήσει το βαθμό τεκμηρίωσης κάθε διατροφικής παρέμβασης
• αξιολογεί κριτικά τα ερευνητικά δεδομένα
• μπορεί να θεραπεύσει ή να προτείνει τεκμηριωμένες διατροφικές θεραπείες για τα προβλήματα υγείας
• θέτει ερευνητικά ερωτήματα και να σχεδιάζει διατροφικές μελέτες
• χρησιμοποιεί γνώσεις διατροφής για την πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων στον κύκλο ζωής
• χρησιμοποιεί ηλεκτρονικές πηγές για τη συστηματική επικαιροποίηση των διατροφικών γνώσεων και παρεμβάσεων που προτείνει.

Γενικές ικανότητες

• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Κριτική αξιολόγηση βιβλιογραφίας/πληροφοριών
• Λήψη αποφάσεων

Περιεχόμενο Μαθήματος

1. Τεκμηρίωση στη διατροφική και διαιτολογική θεραπεία.
• Εργαλεία τεκμηριωμένης διατροφικής έρευνας.

2. Δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων και διατροφική έρευνα.

3. Ορισμοί και στόχοι της Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής
• Επιστημονικά πεδία κοινωνικής και προληπτικής ιατρικής
• Επίπεδα πρόληψης
• Δημόσια υγεία
• Βασικοί στόχοι για την υγεία τον 21ο αιώνα
• Χαρακτηριστικά δεικτών υγείας στην Ευρώπη
• Χρόνια ζωής σε αναπηρία (DALY)
• Στόχοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας

4. Επιδημιολογία: Σχεδιασμός και μεθοδολογία έρευνας
• Ορισμός επιδημιολογίας και πεδία εφαρμογής
• Αναλογίες, ποσοστά, δείκτες (ratios, proportions, rates)
• Μέτρηση συχνότητας νοσημάτων
• Επιπολασμός
• Δείκτες επίπτωσης

5. Επιδημιολογία διατροφής
• Κριτήρια Bradford Hill
• Πυραμίδα τεκμηρίων
• Πείραμα Μινεσότα
• Μελέτη 7 χωρών
• Ο Ολλανδικός λιμός της πείνας
• Θεωρία Barker
• Υπόθεση λιτών γονιδίων
• Διατροφή και καρκίνος
• Αιτιολογικοί παράγοντες στην επιδημιολογία διατροφής
• Παχυσαρκία – Γέννημα ή θρέμμα;

6. Μελέτες κοόρτης
• Διαμόρφωση υπόθεσης
• Επιλογή δείγματος
• Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα μελετών κοόρτης

7. Συγχρονικές μελέτες
• Τύποι συγχρονικών μελετών
• Αξιοπιστία και επαναληψιμότητα μεθόδων
• Δειγματοληψία
• Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα συγχρονικών μελετών
• Μελέτες ασθενών-μαρτύρων
• Ορισμός και επιλογή ασθενών
• Ορισμός και επιλογή μαρτύρων
• Εμφωλιασμένες μελέτες ασθενών-μαρτύρων

8. Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα μελετών ασθενών-μαρτύρων

9. Παρεμβατικές μελέτες
• Τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές
• Φάσεις τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών
• Βασικά βήματα RCT
• Άλλοι τύποι παρεμβατικών μελετών
• Ηθικά ζητήματα

10. Μετα-ανάλυση
• Περιγραφική μελέτη τεκμηρίων
• Παρουσίαση αποτελεσμάτων
• Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα μετα-ανάλυσης

11. Ανισότητες στην υγεία
• Επίδραση κοινωνικών παραμέτρων στην υγεία
• Επίδραση οικονομικών παραμέτρων στην υγεία
• Η ανεργία ως παράγοντας πρόκλησης ασθενειών
• Επίδραση δημογραφικών παραμέτρων στην υγεία
• Η αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην υγεία

12. Δημογραφία
• Χρησιμότητα ιατρικής δημογραφίας
• Πηγές ιατροδημογραφικών στοιχείων
• Ελληνικά δημοσιεύματα δημογραφικών στοιχείων

13. Ιατροδημογραφικοί συντελεστές και δείκτες
• Παράγοντες που επηρεάζουν τη γεννητικότητα
• Παράγοντες που επηρεάζουν τη θνησιμότητα

14. Επιδημιολογία και πρόληψη στεφανιαίας νόσου
• Η θνησιμότητα στεφανιαίας νόσου στον Ελληνικό πληθυσμό

Τρόπος Παράδοσης

Πρόσωπο με πρόσωπο

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Χρήση της πλατφόρμας moodle ασύγχρονης εκπαίδευσης για εξ’ αποστάσεως διδασκαλία, χρήση ΤΠΕ στη διδασκαλία και στην επικοινωνία με τους φοιτητές.

Οργάνωση Διδασκαλίας

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις	50
Ασκήσεις	10
Μελέτη & Ανάλυση βιβλιογραφίας	10
Συγγραφή εργασιών	20
Σύνολο	90

Αξιολόγηση Φοιτητών

Γλώσσα αξιολόγησης: Ελληνική.
Μέθοδοι αξιολόγησης: Εργασία σχεδιασμού πλάνου διατροφικής μελέτης, τελικές εξετάσεις πολλαπλής επιλογής ή σύντομης απάντησης/επίλυσης.

Συνιστώμενη βιβλιογραφία